Thursday, May 31, 2012

सर्वस्व तुजला वाहुनी

सर्वस्व तुजला वाहुनी, माझ्या घरी मी पाहुणी
सांगू कसे सारे तुला, सांगू कसे रे याहुनी?

घरदार येते खावया, नसते स्मृतींना का दया ?
अंधार होतो बोलका, वेड्यापिशा स्वप्नांतुनी

माझ्या सभोती घालते, माझ्या जगाची भिंत मी
ठरते परी ती काच रे, दिसतोस मजला त्यातुनी

संसार मी करिते मुका, दाबून माझा हुंदका
दररोज मी जाते सती, आज्ञा तुझी ती मानुनी

वहिवाटलेली वाट ती, मी काटते दररोज रे
अन्‌ प्राक्तनावर रेलते, छाती तुझी ती मानुनी

कवी - विंदा करंदीकर

वणवण

रुणझुणत राहिलो, किणकिणत राहिलो,
जन्मभर मी तुला 'ये' म्हणत राहिलो|

सांत्वनांना तरी हृदय होते कुठे?
रोज माझेच मी मन चिणत राहिलो|

ऐकणारे तिथे दगड होते जरी,
मीच वेड्यापरी गुणगुणत राहिलो|

शेवटी राहिले घर सुनेच्या सुने...
उंबऱ्यावरच मी तणतणत राहिलो|

ऐनवेळी उभे गाव झाले मुके;
मीच रस्त्यावरी खणखणत राहिलो|

विझत होते जरी दीप भवतालचे,
आतल्या आत मी मिणमिणत राहिलो|

दूर गेल्या पुन्हा जवळच्या सावल्या
मी जसाच्या तसा रणरणत राहिलो|

मज न ताराच तो गवसला नेमका...
अंबरापार मी वणवणत राहिलो|


कवी - सुरेश भट

Wednesday, May 30, 2012

एका तळ्यात होती...

एका तळ्यात होती बदके पिले सुरेख
होते कुरूप वेडे पिल्लू तयात एक

कोणी न तयास घेई खेळावयास संगे
सर्वांहुनी निराळे ते वेगळे तरंगे
दावूनि बोट त्याला, म्हणती हसून लोक
आहे कुरूप वेडे पिल्लू तयांत एक

पिल्लास दु:ख भारी, भोळे रडे स्वतःशी
भावंड ना विचारी, सांगेल ते कुणाशी
जे ते तयास टोची दावी उगाच धाक
होते कुरूप वेडे पिल्लू तयांत एक

एके दिनी परंतू पिल्लास त्या कळाले
भय वेड पार त्याचे वाऱ्यासवे पळाले
पाण्यात पाहताना चोरूनिया क्षणैक
त्याचेच त्या कळले, तो राजहंस एक

कवी - ग. दि. माडगूळकर

Tuesday, May 29, 2012

प्रेमात पडलं की असंच व्हायचं

माझं काय, तुमचं काय,
प्रेमात पडलं की असंच व्हायचं

तिचं बोलणं, तिचं हसणं
जवळपास नसूनही जवळ असणं;
जिवणीशी खेळ करीत खोटं रुसणं
अचानक स्वप्नात दिसणं !

खटयाळ पावसात चिंब न्हायचं
माझं काय, तुमचं काय
प्रेमात पडलं की असच व्हायचं

केसांची बट तिने हळूच मागं सारली ...
डावा हात होता की उजवा हात होता?

आपण सारखं आठवतो,
प्रत्येक क्षण,
मनात आपल्या साठवतो

ती रुमाल विसरुन गेली !
विसरुन गेली की ठेवून गेली?
आपण सारखं आठवतो,
प्रत्येक क्षण मनात आपल्या साठवतो

आठवणींचं चांदण
असं झेलून घ्यायचं !
माझं काय, तुमचं काय,
प्रेमात पडलं की असंच व्हायचं

तिची वाट बघत आपण उभे असतो ...
ठरलेली वेळ कधीच टळलेली !
येरझारा घालणंसुद्धा
शक्य नसतं रस्त्यावर,
सगळ्यांची नजर असते आपल्यावरच खिळलेली

माणसं येतात, माणसं जातात
आपल्याकडे संशयाने रोखून बघतात

उभे असतो आपण
आपले मोजीत श्वासः
एक तास ! चक्क अगदी एक तास !!

अशी आपली तपश्चर्या
आपलं त्राण तगवते
अखेर ती उगवते !

इतकी सहज! इतकी शांत !
चलबिचल मुळीच नाही,
ठरलेल्या वेळेआधीच
आली होती जशी काही !

मग तिचा मंजुळ प्रश्नः
"अय्या! तुम्ही आलात पण?"
आणि आपलं गोड उत्तरः
"नुकताच गं, तुझ्याआधी काही क्षण!"

काळावर मात अशी
तिच्यासोबत भुलत जायचं;
माझं काय, तुमचं काय,
प्रेमात पडलं की असंच व्हायचं


एकच वचन
कितीदा देतो आपण
एकच शपथ कितीदा घेतो आपण ?

तरीसुद्धा आपले शब्द
प्रत्येक वेळी नवे असतात;
पुन्हा पुन्हा येऊनही
पुन्हा पुन्हा हवे असतात

साधंसुधं बोलताना
ती उगीच लाजू लगते,
फुलांची नाजूक गत
आपल्या मनात वाजू लागते

उत्सुक उत्सुक सरींनी
आभाळ आपल्या मनावर झरुन जातं;
भिजलेल्या मातीसारखं
आपलं असणं सुगंधाने भरुन जातं

भरलेल्या ढगासारखं
मनाचं भरलेपण उधळून द्यायचं;
माझं काय, तुमचं काय,
प्रेमात पडलं की असंच व्हायचं

कवी - मंगेश पाडगावकर

Monday, May 28, 2012

किती तरी दिवसांत

किती तरी दिवसांत
नाही चांदण्यात गेलो
किती तरी दिवसांत
नाही नदीत डुंबलो

खुल्या चांदण्याची ओढ
आहे माझी ही जुनीच
आणि वाहत्या पाण्याची
शीळ ओळखीची तीच

केव्हा तरी चांदण्यात
पुन्हा जाईन निर्भय;
गांवाकाठच्या नदीत
होईन मी जलमय

आज अंतरात भीती
खुल्या चांदण्याची थोडी
आणि नदीचा प्रवाह
अंगावर काटा काढी

बरा म्हणून हा ईथे
दिवा पारवा पा-याचा
बरी तोत-या नळाची
शिरी धार, मुखी ऋचा


कवी - बा. सी. मर्ढेकर

Sunday, May 27, 2012

मन

मन वढाय वढाय
उभ्या पिकातल ढोर
किती हाकलं हाकलं
फिरी येते पिकावर

मन पाखरू पाखरू
त्याची काय सांगू मात
आता व्हत भुइवर
गेल गेल आभायात

मन लहरी लहरी
त्याले हाती धरे कोन
उंडारल उंडारल
जस वारा वाहादन

मन जह्यरी जह्यरी
याच न्यार रे तन्तर
आरे इचू साप बरा
त्याले उतारे मन्तर

मन एव्हड एव्हड
जस खसखसच दान
मन केवढ केवढ
आभायतबि मावेन

देवा आस कस मन
आस कस रे घडल
कुठे जागेपनी तुले
अस सपन पडल

कवयित्री - बहिणाबाई चौधरी

यांचं असं का होतं कळत नाही

यांचं असं का होतं कळत नाही
किंवा त्यांना कळतं पण वळत नाही?

निळं निळं वेल्हाळ पाखरु
आभाळात उडणार;
रुपेरी वेलांटी घेत
मासा पाण्यात बुडणार!

याचं सुख नसतंच मुळी
कधी यांच्या साठी!
एकच गोष्ट यांची असते;
कपाळावर आठी!!

कधी सुध्दा यांची पापणी ढळत नाही!
यांचं असं का होतं कळतं नाही,
किंवा त्यांना कळतं पण वळत नाही?

मोठ्यानं हसा तुम्ही;
यांना नैतिक त्रास होतो!
वेलची खाल्लीत तरी ह्यांना
व्हीस्की चा वास येतो!!

यांचा घॊशा सुरु असतो:
अमकं खाणं वाईट, डोकं जडसं होतं,
त्मकं मुळिच पिऊ नका,
त्याने पडसं होतं!!

संयमाचे पुतळेच हे!
यांचं नम चुकुनही चळत नाही!
यांचं असं का होतं कळत नाही
किंवा त्यांना कळतं पण वळत नाही?

सगळेच कसे बागेमधे
व्यायाम करत असणार?
किंवाअ हातात गिता घेउन
चिंतन करित बसणार?

बागेतल्या कोपऱुयात किणी
घट्ट बिलगुन बसतंच नां?
गालाला गाल लाउन
गुलु गुलु करित असतंच ना?

असं काही दिसलं की
यांचं डॊकं सणकलंच!
यांच्या अध्यात्माचं गळू
अवघड जागी ठणकलंच!!
नैतिक सामर्थ्याचं यांच्या
वेगवान घोडं असतं:
पण यांना मुलं होतात
हे एक कोडंच असतं!!

या कठीण कोड्य़ाचं उत्तर मात्र मिळत नाही!
यांचं असं का होतं कळत नाही
किंवा त्यांना कळतं पण वळत नाही?

कसल्याही आनंदाला
हे सतत भित असत्त:
एअरंडॆल प्यावं तसं
आयुष्य पीत असतात!

एरंडॆल प्याल्यावर
आणखी वेगळं काय होणार?
एकच क्षेत्र ठरलेलं !
दुसरीकडे कुठे जाणार?

कारण आणि परिणाम
यांचं नातं टळत नाही!
यांचं असं का होतं कळत नाही
किंवा त्यांना कळतं पण वळत नाही?

कवी -मंगेश पाडगांवकर


@१:०० 

Friday, May 25, 2012

खोपा

अरे खोप्यामधी खोपा
सुगरणीचा चांगला
देखा पिलासाठी तिनं
झोका झाडाला टांगला

पिलं निजली खोप्यात
जसा झुलता बंगला
तिचा पिलामधी जीव
जीव झाडाले टांगला

खोपा इनला इनला
जसा गिलक्याचा कोसा
पाखरांची कारागिरी
जरा देख रे मानसा

तिची उलूशीच चोच
तेच दात, तेच ओठ
तुले देले रे देवानं
दोन हात दहा बोटं

कवयित्री - बहिणाबाई चौधरी

Thursday, May 24, 2012

सलाम

सलाम
सबको सलाम
ज्याच्या हातात दंडा
त्याला सलाम,
लाथेच्या भयाने
डावा हात गांडीवर ठेवून
उजव्या हाताने सलाम,
बघणाऱ्याला सलाम,
न बघणाऱ्याला सलाम,
विकत घेणाऱ्याला सलाम,
विकत घेण्याचा इशारा करणाऱ्याला सलाम,
सलाम, भाई, सबको सलाम.

वटारलेल्या प्रत्येक डोळ्याला सलाम,
शेंदूर थापलेल्या दगडाला सलाम,
लाखो खर्चून बांधलेल्या देवळांना सलाम,
देवळांतल्या देवांच्या धाकाला सलाम,
देवांचे आणि धर्मांचे कंत्राट घेणाऱ्यांना सलाम,
रिकाम्या हातातून उद काढणाऱ्या बडेबुवाला सलाम,
शनीला सलाम,
मंगळाला सलाम,
भीतीच्या प्रत्येक ठेकेदाराला सलाम,
आईवर आयुष्यभर गुरगुरणाऱ्या बापाला सलाम,
बापावर गुरगुरणाऱ्या साहेबाला सलाम,
साहेबाची टरकावणाऱ्या
त्याच्या साहेबाला सलाम,
सलाम, प्यारे भाईयों और बेहेनों,
सबको सलाम.

ज्याच्या हातात वृत्तपत्र
त्याला सलाम,
भाषणांचे, सभांचे
फोटोसकट रिपोर्ट छापतो त्याला सलाम,
वृत्तपत्रांच्या मालकांना सलाम,
त्यांची वेसण धरणाऱ्या
राज्यकर्त्यांना सलाम,
ज्याच्या समोर माइक्रोफोन
त्याला सलाम,
त्यातून न थांबता बोलतो
त्याला सलाम,
लाखोंच्या गर्दीला सलाम,
गर्दी झुलवणाऱ्या
जादूगारांना सलाम,
भाईयों और बेहेनों सबको सलाम.

नाक्यावरच्या दादाला सलाम,
हातभट़्टीवाल्याला सलाम,
स्मगलरला सलाम,
मटकेवाल्याला सलाम,
त्यांनी पेरलेल्या हफ्त्यांना सलाम,
लोकशाहीलाबी सलाम,
ठोकरशाहीलाही सलाम,
सत्तेचा ट्रक चालविणाऱ्यांना सलाम,
ट्रकखाली चिरडलेल्या
गांडुळांना, कुत्र्यांना सलाम,
ज्याच्या हातात चाकू त्याला सलाम,
विमानातून बॉंम्ब फेकणाऱ्यांना सलाम,
शस्त्रास्त्रांच्या प्रचंड व्यापाऱ्यांना सलाम,
काळाबाजारवाल्यांना सलाम,
त्यांना फाशी देण्याची घोषणा करणाऱ्यांना सलाम;
गटारातल्या पाण्याने इंजेक्शने भरणाऱ्यांना सलाम,
तिरडीचे समान विकणाऱ्यांना सलम,
तिरडी उचलणाऱ्या खांद्यांना सलाम,
मौत सस्ती करणाऱ्या सर्वांना सलाम,
सलाम, प्यारे दोस्तों, सबको सलाम.

बिळांना सलाम,
बिळांतल्या उंदरांना सलाम,
घरातल्या झुरळांना सलाम,
खाटेतल्या ढेकणांना सलाम,
गजकर्णी भिंतींना सलाम,
पिचलेल्या बायकोला सलाम,
दीड खोलीतल्या पोर्वड्याला सलाम,
गाडीत चेंगरणाऱ्या गर्दीला सलाम,
किडक्या धान्याला सलाम,
भोके पडलेल्या पिवळ्या गन्जिफ्रोकला सलाम,
धंद्याच्या मालकाला सलाम,
युनियनच्या लिडरला सलाम,
संपाला सलाम,
उपासमारीला सलाम,
सर्व रंगाच्या सर्व झेंड्यांना सलाम,
चाळीचाळीतून तुंबलेल्या
संडासातल्या लेंड्यांना सलाम,
मानगूट पकडणाऱ्या
प्रत्येक हाताला सलाम,
सलाम, भाईयों और बेहेनों, सबको सलाम.

या माझ्या परमपवित्र इत्यादी देशाला सलाम,
या देशाच्या सुउदात्त सुमंगल सुपरंपरेला सलाम,
सर्व बिलंदर घोषणांना सलाम,
जातिभेदांच्या उकिरड्यांना सलाम,
या उकिउरडयांतून सत्तेचे पीक काढणाऱ्यांना सलाम,
उपनिषदे आणि वेदांना सलाम,
साखरकारखान्यांच्या दादांना सलाम,
त्यांच्या शेकडो लॉऱ्यांना सलाम,
निवडणुकींना सलाम,
निवडणुकफंडाला सलाम,
अदृश्य बुक्क्यांना सलाम,
मतांच्या आंधळ्या शिक्क्यांना सलाम,
ससा हाती असलेल्या पारध्यांना सलाम,
त्यांच्या तैनातीतल्या गारद्यांना सलाम,
दलितांवर अत्याचार करणाऱ्यांना सलाम,
या बातम्या वाचणाऱ्या सर्व षंढांना सलाम,
सलाम, भाईयों और भैनों, सबको सलाम.

सत्ता संपत्तीच्या भडव्यांचा देश म्हटले
तर डोके फोडतील ,
हलकट लाचारांचा देश म्हटले
तर रस्त्यावर झोडतील,
खरीदले जाणाऱ्यांचा देश म्हटले
तर वाटा रोखतील,
देवाधर्माविषयी, नेत्यांविषयी वाईट बोललो
तर नाक्यावर गाठून ठोकतील,
शोषण करणाऱ्यांचा देश म्हटले
तर नोकरीवरून काढतील;
म्हणून आधी माझ्या नपुंसकत्वाला सलाम,
आणि त्यानंतर अर्थातच
या माझा
परमपवित्र सुउदात्त सुमंगल देशाला सलाम,
या महान देशाच्या महान परंपरेला सलाम.
सलाम
प्यारे भाईयों और बेहेनों, सबको सलाम,

अनेक हात असते
तर अनेक हातांनी केला असता सलाम,
लेकिन माफ़ करना भाईयों,
हात तर दोनच
आणि त्यातला डावा
लाथेच्या भयाने
ठेवलेला गांडीवर
म्हणून फक्त
उजव्या हाताने सलाम,
सलाम, सबको सलाम
भाईयों और बेहेनों, सबको सलाम.

कवी - मंगेश पाडगावकर

Wednesday, May 23, 2012

देणा-याने देत जावे

देणा-याने देत जावे;
घेणा-याने घेत जावे.

हिरव्यापिवळ्या माळावरून
हिरवीपिवळी शाल घ्यावी,
सह्याद्रीच्या कड्याकडून
छातीसाठी ढाल घ्यावी.

वेड्यापिशा ढगाकडून
वेडेपिसे आकार घ्यावे;
रक्तामधल्या प्रश्नांसाठी
पृथ्वीकडून होकार घ्यावे.

उसळलेल्या दर्याकडून
पिसाळलेली आयाळ घ्यावी;
भरलेल्याश्या भीमेकडून
तुकोबाची माळ घ्यावी

देणा-याने देत जावे;
घेणा-याने घेत जावे;
घेता घेता एक दिवस
देणा-याचे हात घ्यावेत.

कवी - विंदा करंदीकर


Tuesday, May 22, 2012

तुतारी

एक तुतारी द्या मज आणुनि
फुंकीन मी जी स्वप्राणाने
भेदुनि टाकीन सगळी गगनें
दीर्ध जिच्या त्या किंकाळीने
अशी तुतारी द्या मजला आणुनी

अवकाशाच्या ओसाडीतले
पडसाद मुके जे आजवरी
होतील ते वाचाल सत्वरी
फुंक मारीता जिला जबरी
कोण तुतारी ती मज देईल?

रुढी, जुलूम यांची भेसूर
संताने राक्षसी तुम्हाला
फाडूनी खाती ही हतवेला
जल्शाची का? पुसा मनाला!
तुतारीने ह्या सावध व्हा तर!

चमत्कार! ते पुराण तेथुनी
सुंदर, सोज्वळ गोड मोठे
अलिकडले ते सगळे खोटे
म्हणती धरुनी ढेरी पोटे
धिक्कार अशा मूर्खांलागुनी

जुने जाऊ द्या मरणालागुनी
जाळुनी किंवा पुरुनी टाका
सडत न एक्या ठायी ठाका
सावध!ऐका पुढल्या हाका
खांद्यास चला खांदा भिडवूनी

प्राप्तकाल हा विशाल भूधर
सुंदर लेणी तयात खोदा
निजनामे त्यावरती नोंदा
बसुनी का वाढविता मेदा?
विक्रम काही करा, चला तर!

धार धरलिया प्यार जीवावर
रडतील रडोत रांडापोरे
गतशतकांची पापे घोरे
क्षालायाला तुमची रुधिरे
पाहिजेत रे! स्त्रैण न व्हा तर!

धर्माचे माजवुनी अवडंबर
नीतीला आणिती अडथळे
विसरुनीया जे जातात खुळे
नीतीचे पद जेथे न ढळे
धर्म होतसे तेथेच स्थिर

हल्ला करण्या तर दंभावर तर बंडावर
शूरांनो! या त्वरा करा रे!
समतेचा ध्वज उंच धरा रे!
नीतीची द्वाही पसरा रे!
तुतारीच्या ह्या सुराबरोबर

नियमन मनुजासाठी, मानव
नसे नियमनासाठी, जाणा;
प्रगतीस जर ते हाणी टोणा
झुगारुनी दे देऊनी बाणा
मिरवा नीज ओजाचा अभिनव!

घातक भलत्या प्रतिबंधांवर
हल्ला नेण्या करा त्वरा रे!
उन्नतीचा ध्वज उंच धरा रे!
वीरांनो! तर पुढे सरा रे
आवेशाने गर्जत हर-हर!

पूर्वीपासूनी अजुनी सुरासुर
तुंबळ संग्रामाला करिती
संप्रति दानव फार माजती
देवावर झेंडा मिरवीती!
देवांच्या मदतीस चला तर!

कवी - केशवसुत

Monday, May 21, 2012

पारवा

भिंत खचली कलथून खांब गेला
जुनी पडकी उद्ध्वस्त धर्मशाला
तिच्या कौलारी बसुनी पारवा तो
खिन्न नीरस एकांतगीत गातो

सूर्य मध्यान्ही उभा राहे
घार मंडळ त्याभवती घालताहे
पक्षी पानांच्या शांत सावल्यांत
सुखे साखरझोपेत पेंगतात.

तुला नाही परि हौस उडायाची
गोड हिरव्या झुबक्यात दडायाची
उष्ण झळ्या बाहेर तापतात
गीतनिद्रा तव आंत अखंडित

चित्त किंवा तव कोवळ्या विखारे
दुखतेखुपते का सांग सांग बा रे
तुला काही जगतात नको मान
गोड गावे मग भान हे कुठून

झोप सौख्यानंदात मानवाची
पुरी क्षणही कोठून टिकायाची
दुःखनिद्रे निद्रिस्त बुध्दराज
करूणगीते घुमवीत जगी आज.

दुःखनिद्रा ती आज तुला लागे
तुझे जगही निद्रिस्त तुझ्या संगे
फिरे माझ्या जगतात उष्ण वारे
तुला त्याचे भानही नसे बा रे.

कवी - बालकवी

Sunday, May 20, 2012

धुंद होते शब्द सारे

धुंद होते शब्द सारे
धुंद होत्या भावना
वार्‍यासंगे वाहता
त्या फुलापाशी थांब ना..

सये... रमूनी सार्‍या या जगात
रिक्त व्हावेसे परी 
कैसे गुंफू गीत हे ?
धुंद होते शब्द सारे...

मेघ दाटूनी गंध लहरूनी
बरसला मल्हार हा
चांद राती भाव गुंतुनी
बहरला निशीगंध हा
का कळॆना काय झाले
भास की आभास सारे
जीवनाचा गंध हा
विश्रांत हा
शांत हा

धुंद होते शब्द सारे
धुंद होते भाव सारे
सये... रमूनी सार्‍या या जगात
रिक्त व्हावेसे परी 
कैसे गुंफू गीत हे ?

धुंद होते शब्द सारे
धुंद होत्या भावना
वार्‍यासंगे वाहता
त्या फुलापाशी थांब ना
धुंद होते शब्द सारे...

- चित्रपट - उत्तरायण 

Saturday, May 19, 2012

फटका

बिकट वाट वहिवाट नसावी, धोपट मार्गा सोडु नको
संसारामधी ऐस आपला, उगाच भटकत फिरु नको
चल सालसपण धरुनि निखालस, खोट्या बोला बोलु नको
अंगि नम्रता सदा असावी, राग कुणावर धरुं नको
नास्तिकपणि तुं शिरुनि जनाचा बोल आपणा घेउ नको
आल्या अतिथा मुठभर द्याया मागेपुढती पाहु नको
मायबापांवर रुसूं नको
दुर्मुखलेला असूं नको
व्यवहारमधि फसूं नको
कधी रिकामा बसू नको
परी उलाढाली भलभलत्या, पोटासाठी करु नको ॥ १ ॥

वर्म काढुनी शरमायाला, उणे कुणाला बोलुं नको
बुडवाया दुसऱ्याचा ठेवा, करुनी हेवा, झटू नको
मी मोठा शाहणा, धनाढ्यहि, गर्वभार हा वाहू नको
एकाहून चढ एक जगामंधि, थोरपणाला मिरवू नको
हिमायतीच्या बळे गरिबगुरीबाला तू गुरकावू नको
दो दिवसाची जाइल सत्ता, अपेश माथा घेउ नको
विडा पैजेचा उचलु नको
उणी कुणाचे डुलवु नको
उगिच भीक तूं मागू नको
स्नेह्यासाठी पदरमोड कर, परंतु जामिन राहू नको ॥ २ ॥

उगीच निंदा स्तुती कुणाची स्वहितासाठी करु नको
वरी खुशामत शाहण्याची परि मूर्खाची ती मैत्री नको
कष्टाची बरी भाजिभाकरी, तूपसाखरे चोरू नको
दिली स्थिती देवाने तीतच मानी सुख, कधिं विटू नको
असल्या गाठी धनसंचय, कर सत्कार्यी व्यय, हटू नको
आता तुज गुज गोष्ट सांगतो, सत्कर्मा तूं टाकु नको
सुविचारा कातरू नको
सत्संगत अंतरू नको
द्वैताला अनुसरू नको
हरिभजना विस्मरू नको
सत्कीर्ती नौबतिचा डंका गाजे मग शंकाच नको ॥ ३ ॥

कवी - अनंत फंदी

Friday, May 18, 2012

शूर अम्ही सरदार

शूर अम्ही सरदार अम्हला काय कुनाची भीती ?
देव, देश अन्‌ धर्मापायी प्राण घेतलं हाती !

आईच्या गर्भात उमगली झुंजाराची रीत
तलवारीशी लगिन लागलं जडली येडी प्रीत
लाख संकटं झेलुन घेइल अशी पहाडी छाती !

झुंजावं वा कटुन मरावं हेच अम्हाला ठावं
लढुन मरावं मरुन जगावं हेच अम्हाला ठावं
देशापायी सारी इसरू माया ममता नाती !

- कवी शांता शेळके

Thursday, May 17, 2012

दोष असती जगतात....

दोष असती जगतात किती याचे
नसे मजला सामर्थ्य गणायाचे,
दोष माझा परि हाच मला वाटे
दोष बघता सत्प्रेम कसे आटे?

दोष असती जगतात, असायचे
मला त्यांशी तरि काय करायाचे?
प्रेमगंगेच्या शुद्ध सिंचनेही
शुद्ध होई न जो -दोष असा नाही.

गड्या पुर्णा! मज आस तुझी नाही
सख्या न्युना, ये मार मिठी देही
प्रीति माझ्या ह्रदयात करी वास
न्युनतेला पुर्णत्व द्यावयास !

कवी - बालकवी

Wednesday, May 16, 2012

जांभूळ पिकल्या झाडाखाली ढोल कुणाचा वाजं जी

जांभूळ पिकल्या झाडाखाली, ढोल कुणाचा वाजं जी
येंधळ येड पाय कुणाच, झिम्मा फुगडी झाल जी

समिन्द्राच भरलं गान, उधानवार आल जी
येड्या पिस्या भगतासाठी, पुरत लागीर झाल जी

मोडून गेल्या जुनाट वाटा, हा बोभाटा झाला जी
चोचीमंदी चोच टाकुनी, दानं उष्ट झाल जी

जांभूळीच्या झाडाखाली, कोयड बोल बोलं जी
जांभूळीच बन थोड, पिकून पिवळ झाल जी
- गीत - ना. धों. महानोर
चित्रपट - जैत रे जैत 



Monday, May 14, 2012

अजूनही तिन्हीसांज ...

चंदनाचा की चौरंग वर चांदीचे आसन
मायबाई अन्नपूर्णा रांगणारा बालकृष्ण
बाजूलाच सोनहंसी उभी चोचीत घेऊन
कांचनाची दीपकळी तिचे हळवे नर्तन
ओवाळाया आतुरसे पुढे तांब्याचे ताम्हन
हिलारती निरांजन उदवात धूपदान
तजेलशी गुलबास आणि नैवेद्याचा द्रोण

समोरच्या पाटावर लक्ष्मी घराची येणार
रोजचीच तिन्हीसांज मागे उभी राहणार

अजूनही तिन्हीसांज रोज येतच राहते
निरागस विध्वंसाच्या ढिगावरती टेकते
काळा धूर, लाल जाळ रास राखेची पाहते
काळोखाच्या ओढणीने डोळे टिपत राहते

कवयित्री - इंदिरा संत

रेशमाच्या रेघानी लाल काळ्या धाग्यांनी...

रेशमाच्या रेघानी लाल काळ्या धाग्यांनी,
कर्नाटकी कशिदा मी काढीला हात नका लावू माझ्या साडीला.
रेशमाच्या रेघानी लाल काळ्या धाग्यांनी
कर्नाटकी कशिदा मी काढीला हात नका लावू माझ्या साडीला.


नवी कोरी साडी लाख मोलाची, मोलाची
भरली मी नक्षी फुल येलाची येलाची..मी येलाची

गुंफिले राघू मोर,  राघू मोर जोडीला 
हात नका लावू माझ्या साडीला
रेशमाच्या रेघानी लाल काळ्या धाग्यांनी
कर्नाटकी कशिदा मी काढीला हात नका लावू माझ्या साडीला.


जात होते वाटन मी तोऱ्यात मी तोऱ्यात
जात होते वाटन मी तोऱ्यात मी तोऱ्यात
अवचित आला जी माझ्या होऱ्यात जी होऱ्यात
तुम्ही माझ्या पदराचा शेव काहो ओढीला 
हात नका लावू माझ्या साडीला

भीड काय ठेवा आल्या गेल्याची 
मुरवत राख दहा डोळ्याची
भीड काय ठेवा आल्या गेल्याची
मुरवत राख दहा डोळ्याची , हो डोळ्याची


काय म्हणू बाई बाई तुमच्या या खोडीला
हात नका लावू माझ्या साडीला
हात नका लावू माझ्या साडीला

रेशमाच्या रेघानी लाल काळ्या धाग्यांनी
कर्नाटकी कशिदा मी काढीला हात नका लावू माझ्या साडीला
- लेखिका - शांता शेळके 
गायिका - आशा भोसले

म्यानातून उसळे तलवारीची पात
वेडात मराठे वीर दौडले सात ॥धृ.॥


ते फिरता बाजूस डोळे, किंचित ओले
सरदार सहा सरसावुनि उठले शेले
रिकबीत टाकले पाय, झेलले भाले
उसळले धुळीचे मेघ सात निमिषात॥१॥


आश्चर्यमुग्ध टाकून मागुती सेना
अपमान बुजविण्या सात अर्पुनी माना
छावणीत शिरले थेट भेट गनिमांना
कोसळल्या उल्का जळत सात दर्यात॥२॥


खालून आग, वर आग, आग बाजूंनी
समशेर उसळली सहस्त्र क्रुर इमानी
गदीर्त लोपले सात जीव ते मानी
खग सात जळाले अभिमानी वणव्यात॥३॥


दगडावर दिसतील अजूनि तेथल्या टाचा
ओढयात तरंगे अजूनि रंग रक्ताचा
क्षितिजावर उठतो अजूनि मेघ मातीचा
अद्याप विराणी कुणी वार्‍यावर गात॥४॥



म्यानातून उसळे तलवारीची पात
वेडात मराठे वीर दौडले सात

- कुसुमाग्रज 
गायिका  - लता  मंगेशकर 



वेडात मराठे वीर दौडले सात ॥ धृ. ॥
“श्रुती धन्य जाहल्या, श्रवुनी अपुली वार्ता
रण सोडूनी सेनासागर अमुचे पळता
अबलाही घरोघर खऱ्या लाजतील आता
भर दिवसा आम्हा, दिसू लागली रात”
वेडात मराठे वीर दौडले सात… ॥ १ ॥
ते कठोर अक्षर एक एक त्यातील
जाळीत चालले कणखर ताठर दील
“माघारी वळणे नाही मराठी शील
विसरला महाशय काय लावता जात!”
वेडात मराठे वीर दौडले सात… ॥ २ ॥
वर भिवयी चढली, दात दाबिती ओठ
छातीवर तुटली पटबंधाची गाठ
डोळ्यांत उठे काहूर, ओलवे काठ
म्यानातून उसळे तलवारीची पात
वेडात मराठे वीर दौडले सात… ॥ ३ ॥
“जरी काल दाविली प्रभू, गनिमांना पाठ
जरी काल विसरलो जरा मराठी जात
हा असा धावतो आज अरि-शिबिरात
तव मानकरी हा घेऊनी शिर करांत”
वेडात मराठे वीर दौडले सात… ॥ ४ ॥
ते फिरता बाजूस डोळे, किंचित ओले
सरदार सहा, सरसावूनी उठले शेले
रिकिबीत टाकले पाय, झेलले भाले
उसळले धुळीचे मेघ सात, निमिषांत
वेडात मराठे वीर दौडले सात… ॥ ५ ॥
आश्चर्यमुग्ध टाकून मागुती सेना
अपमान बुजविण्या सात अर्पूनी माना
छावणीत शिरले थेट भेट गनिमांना
कोसळल्या उल्का जळत सात, दर्यात
वेडात मराठे वीर दौडले सात… ॥ ६ ॥
खालून आग, वर आग, आग बाजूंनी
समशेर उसळली सहस्र क्रूर इमानी
गर्दीत लोपले सात जीव ते मानी
खग सात जळाले अभिमानी वणव्यात
वेडात मराठे वीर दौडले सात… ॥ ७ ॥
दगडांवर दिसतील अजून तेथल्या टाचा
ओढ्यात तरंगे अजूनी रंग रक्ताचा
क्षितिजावर उठतो अजूनी मेघ मातीचा
अद्याप विराणि कुणी वाऱ्यावर गात
वेडात मराठे वीर दौडले सात… ॥ ८ ॥

- कुसुमाग्रज



Saturday, May 12, 2012

प्रेम म्हणजे प्रेम म्हणजे प्रेम असतं

प्रेम म्हणजे प्रेम म्हणजे प्रेम असतं,
तुमचं आणि आमचं अगदी सेम असतं !

काय म्हणता? या ओळी चिल्लर वाटतात?
काव्याच्या दृष्टीने थिल्लर वाटतात?
असल्या तर असू दे, फसल्या तर फसू दे !

तरीसुद्धा, तरीसुद्धा
प्रेम म्हणजे प्रेम म्हणजे प्रेम असतं
तुमचं आणि आमचं अगदी सेम असतं !

मराठीतून इश्श म्हणून प्रेम करता येतं;
उर्दूमध्ये इष्क म्हणून प्रेम करता येतं;
व्याकरणात चुकलात तरी प्रेम करता येतं;
कॉन्व्हेंटमध्ये शिकलात तरी प्रेम करता येतं !

सोळा वर्षं सरली की अंगात फुलं फुलू लागतात,
जागेपणी स्वप्नांचे झोपाळे झुलू लागतात !
आठवतं ना, तुमची माझी सोळा जेव्हा सरली होती
होडी सगळी पाण्याने भरली होती !
लाटांवर बेभान होऊन नाचलो होतो,
होडीसकट बुडता बुडता वाचलो होतो !
बुडालो असतो तरीसुद्धा चाललं असतं,
प्रेमानेच अलगद वर काढलं असतं !
तुम्हाला ते कळलं होतं, मलासुद्धा कळलं होतं !
कारण,
प्रेम म्हणजे प्रेम म्हणजे प्रेम असतं
तुमचं आणि आमचं अगदी सेम असतं !

प्रेमबीम झूट असतं, म्हणणारी माणसं भेटतात,
प्रेम म्हणजे स्तोम नुसतं, मानणारी माणसं भेटतात !
असाच एक जण चक्क मला म्हणाला,
“आम्ही कधी बायकोला फिरायल नेलं नाही;
पाच मुलं झाली तरी प्रेमबीम कधीसुद्धा केलं नाही !
आमचं काही नडलं का? प्रेमाशिवाय अडलं का?”
त्याला वाटलं मला पटलं !
तेव्हा मी इतकंच म्हटलं,
“प्रेम म्हणजे प्रेम म्हणजे प्रेम असतं
तुमचं आणि आमचं मात्र सेम नसतं !”
तिच्यासोबत पावसात कधी भिजला असाल जोडीने,
एक चॉकलेट अर्धं अर्धं खाल्लं असेल गोडीने !
भर दुपारी उन्हात कधी तिच्यासोबत तासन् तास फिरला असाल,
झंकारलेल्या सर्वस्वाने तिच्या कुशीत शिरला असाल !

प्रेम कधी रुसणं असतं,
डोळ्यांनीच हसणं असतं,
प्रेम कधी भांडतंसुद्धा !!
दोन ओळींची चिठीसुद्धा प्रेम असतं,
घट्ट घट्ट मिठीसुद्धा प्रेम असतं !

प्रेम म्हणजे प्रेम म्हणजे प्रेम असतं
तुमचं आणि आमचं अगदी सेम असतं !
- मंगेश पाडगावकर

Wednesday, May 9, 2012

मन उधाण वा-याचे......

मायेच्या हळव्या स्पर्शाने खुलते नात्यांच्या बंधात धुंद मोहरते
मन उधाण वा-याचे गुज पावसाचे का होते बेभान कसे गहिवरते
मन उधाण वा-याचे गुज पावसाचे का होते बेभान कसे गहिवरते
मन उधाण वा-याचे...... 

 तनाना तानानानानानानानानाना उ होहोहो.... 

आकाशी स्वप्नांच्या हरपून भान शिरते 
हुरहुरत्या सांजेला कधी एकटेच झुलते 
सावरते बावरते झडते अडखळते का पडते 
कधी आशेच्या हिंदोळ्यावर मन हे वेडे झुलते 
मन तरंग होवून पाण्यावरती फिरते 
अन क्षणात फिरुनी आभाळाला भिडते 
मन उधाण वा-याचे गुज पावसाचे का होते बेभान कसे गहिवरते
मन उधाण वा-याचे गुज पावसाचे का होते बेभान कसे गहिवरते 
मन उधाण वा-याचे...... 

रुणझूणते गुणगुणते कधी गुंतते हरवते 
कधी गही-या डोळ्यांच्या डोहात पार बुडते 
तळमळते सारखे भाबडे नकळत का भरकटते
कधी मोहाच्या चार क्षणांना मन हे वेडे भुलते 
जाणते जरी हे पुन्हा पुन्हा का चुकते 
भाबडे तरी भासांच्या मागुनी पळते
मन उधाण वा-याचे गुज पावसाचे का होते बेभान कसे गहिवरते 
मन उधाण वा-याचे गुज पावसाचे का होते बेभान कसे गहिवरते 
मन उधाण वा-याचे......

चित्रपट -अगं बाई अरेच्चा 
गीतकार - गुरु ठाकूर

Monday, May 7, 2012

आभास हा.

कधी दूर दूर कधी तू समोर
मन हरवते आज का
का हे कसे होते असे
हि आस लागे जिवा
कसा सावरू मी आवरू गं मी स्वतःला
दिसे स्वप्न का हे जागतानाही मला

आभास हा, आभास हा
छळतो तुला छळतो मला
आभास हा, आभास हा...


क्षणात सारे उधान वारे झुळूक होऊनी जाती
कधी दूर तू हि कधी जवळ वाटे
पण काहीच नाही हाती
मी अशीच हसते उगीच लाजते
पुन्हा तुला आठवते
मग मिटून डोळे तुला पाहते
तुझाच साठी सजते

तू नसताना असल्याचा खेळ हा
दिसे स्वप्न का हे जागताना मला

आभास हा, आभास हा
छळतो तुला छळतो मला
आभास हा, आभास हा...

मनात माझ्या हजार शंका
तुला मी जणू कसा रे
तू असाच आहेस तसाच नाहीस
आहेस तू खरा कसा रे
तू इथेच बस न हळूच हस na
अशीच हवी मला तू
पण माहित नाही मला हि अजुनी
तशीच आहेस का तू

नवे रंग सारे नवी वाटी हि हवा
दिसे स्वप्न का हे जागतानाही मला

आभास हा , आभास हा
छळतो तुला छळतो मला
आभास हा , आभास हा

कधी दूर दूर कधी तू समोर
मन हरवते आज का
का हे कसे होते असे
हि आस लागे जीव
कशी सावरू मी आवरू रे मी स्वतःला
दिसे स्वप्न का हे जागतानाही मला

आभास हा , आभास हा
छळतो तुला छळतो मला
आभास हा , आभास हा

चित्रपट -यंदा कर्तव्य आहे
गीतकार - अश्विनी शेंडे

Saturday, May 5, 2012

जीव दंगला गुंगला रंगला असा..

जीव दंगला गुंगला रंगला असा..
पीरमाची आस तू ..
जीव लागला लाभला..
ध्यास ह्यो तुझा..
गहिवरला श्वास तू..


पैलतीरा नेशील..
साथ मला देशील..
काळीज माझं तू ..


सुख भरतीला आलं..
नभ धरतीला आलं..
पुनवचा चांद तू..


जीव दंगला गुंगला रंगला असा..
पीरमाची आस तू ..
जीव लागला लाभला..
ध्यास ह्यो तुझा..
गहिवरला श्वास तू..


चांद सुगंधा येईल..
रात उसासा देईल ..
सारी धरती तुझी..
रुजाव्याची माती तू..


खुलं आभाळ ढगाळ..
त्याला रुढीचा ईटाळ..
माझ्या लाख सजणा..
हि काकणाची तोड माळ तू..
खुण काळीज हे माझं तुला दिलं मी आंदन..
तुझ्या पायावर माखीन माझ्या जन्माचं गोंदण..


जीव दंगला गुंगला रंगला असा..
पीरमाची आस तू ..
जीव लागला लाभला..
ध्यास ह्यो तुझा..
गहिवरला श्वास तू..

 गीत :  संजय पाटील

चित्रपट :  जोगवा       

संगीत : अजय- अतुल 


Thursday, May 3, 2012

काळाच्या मुठीतून गेल जे निसटून फिरून उकराव कश्यापायी ?

काळाच्या  मुठीतून  गेल  जे  निसटून 
फिरून  उकराव  कश्यापायी ?

काळाच्या  मुठीतून  गेल  जे  निसटून 
फिरून  उकराव कश्यापायी ?

बुद्धी  ज्यांची  क्षीण 
वृत्ती  ज्यांची  हीन 
राग  अश्यांचा  धरावा कश्यापायी ? 

सुख  येचता  येचता  
संपो  अवघे  जीवन 
वेळ  वाया  दवडावा  कश्यापायी ?

आनंदात  दुसऱ्याच्या
मिळे  मोद जो  मनाला
हाव  अजून  ठेवावी  
हाव  अजून  ठेवावी  कश्यापायी ?

देह  बेचिराख  झाल 
भान  भाजून  निघाल 
काही  माघारी  उरल  कश्यापायी ?
देह  बेचिराख  झाल 
भान  भाजून  निघाल 
काही  माघारी  उरल  कश्यापायी ?, कश्यापायी ?

की  सूचना  कळणं  वाट  थांबणा  वळणा 
चित्त  स्थिर  राहिलच  कश्यापायी ?

आता  सादही  धास्ती  जिथ  जणांची  वसती 
परतून  हा  जुगार  कश्यापायी ?

निसर्गाची  माया  मोठी 
जाऊनिया  तिच्या  मिठी 
विसाव्या  बसू  नये  कश्यापायी ?
ऐसी  भयानक  कृती 
हिंस्त्र  श्वापदा  लाजवती 
प्रकृती  कि  विकृती  हि  माणसाची ?

मग  लोपला  काहूर  अन  गवसला  सूर 
शांततेन  भरपूर  घनदाट  या  वनात 
आयुर्वेद  शास्त्र  थोर  दावे  वाट  ज्या  म्होर 
मागे  वळून  पहाव  कश्यापायी ?

क्षण  जो  निसटला  भूत  जो  विसरला 
फिरून  जगवावा  कश्यापायी ?, कश्यापायी ?
सिनेमा - पक पक पकाक

Tuesday, May 1, 2012

खेळ मांडला


तुझ्या  पायरिशी कुणी  सान थोर  नाही 
साद  सुन्या  काळजाची  तुझ्या  कानी  जाई हे ..
तरी  देवा  सारा  ना ह्यो  भोग  कशा  पायी 
हरवली  वाट दिशा  अंधारल्या  धाई
वावाळूनी  उधळतो  जीव  माया  बापा
वणवा  ह्यो  उरी  पेटला!!
खेळ  मांडला
खेळ  मांडला 
खेळ  मांडला ..
देवा ..खेळ  मांडला....
सांडली  ग  रीत  भात  घेतला  वसा  तुझा  
तूच  वाट  दाखीव  घ्या  खेळ  मांडला  दावी  देवा  
पैल  पार  पाठीशी  तू  रहा  उभा  
ह्यो  तुझ्याच   उंबऱ्यात   खेळ  मांडला !!!
हे ..
उसवल   गण  गोत सारा  आधार   कोणाचा    न्हाई   
भेगालाल्या  भुई  परी  जीणं  
अंगार   जीवाला  जाळी  
बळ  दे   झुंजायला   किरपेची   ढाल   दे  
इनविती  पंचप्राण   जेव्हरात  ताल  दे 
करपल  रान  देवा  
जळल  शिवार  
तरी  न्हाई  धीर  सांडला !
खेळ  मांडला देवा खेळ मांडला 
सिनेमा - नटरंग 
लेखक - गुरु ठाकूर
संगीत - अजय - अतुल 


लाभले अम्हास भाग्य बोलतो मराठी



लाभले अम्हास भाग्य बोलतो मराठी
जाहलो खरेच धन्य ऐकतो मराठी
धर्म, पंथ, जात एक जाणतो मराठी
एवढया जगात माय मानतो मराठी

आमुच्या मनामनात दंगते मराठी
आमुच्या रगारगात रंगते मराठी
आमुच्या उराउरात स्पंदते मराठी
आमुच्या नसानसात नाचते मराठी

आमुच्या पिलापिलात जन्मते मराठी
आमुच्या लहानग्यात रांगते मराठी
आमुच्या मुलामुलींत खेळते मराठी
आमुच्या घराघरात वाढते मराठी

आमुच्या कुलाकुलात नांदते मराठी
येथल्या फुलाफुलात हासते मराठी
येथल्या दिशादिशांत दाटते मराठी
येथल्या नगानगात गर्जते मराठी

येथल्या दरीदरीत हिंडते मराठी
येथल्या वनावनात गुंजते मराठी
येथल्या तरुलतात साजते मराठी
येथल्या कळीकळीत लाजते मराठी

येथल्या नभामधून वर्षते मराठी
येथल्या पिकांमधून डोलते मराठी
येथल्या नद्यांमधून वाहते मराठी
येथल्या चराचरात राहते मराठी


कवी- सुरेश भट